Przełomowe zmiany w systemie socjalnym. Będą zasiłki, renty i emerytury dla nowej grupy zawodowej

Resort kultury postanowił pochylić się nad długo oczekiwanym projektem wsparcia socjalnego dla artystów, którzy dotychczas często byli pomijani w systemie ubezpieczeń społecznych.

Fundusz Wsparcia Artystów Zawodowych

Jednym z filarów reformy będzie powołanie Funduszu Wsparcia Artystów Zawodowych (FWAZ), który będzie zarządzany przez nowo utworzony Instytut Artysty Zawodowego. W ramach Instytutu będzie funkcjonowała komisja opiniująca, złożona z aż 90 osób, reprezentujących różne środowiska artystyczne i twórcze.

Komisja będzie miała decydujący głos w kwestii przyznawania statusu artysty zawodowego, a posiadanie takiego statusu będzie niezbędne do uzyskania dostępnych świadczeń. Wróblewska podkreśliła, że "decyzje o przyznaniu statusu artysty będą podejmowane przez trzyosobowe zespoły wyłaniane z większej komisji, a w przypadku odwołań, sprawy będą mogły trafiać do ministra kultury lub na drogę sądową do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA)".

Ten nowy mechanizm ma na celu stworzenie bardziej transparentnego systemu, który da artystom dostęp do zasiłków chorobowych, rodzicielskich, rent z tytułu niezdolności do pracy oraz prawa do emerytury. To rozwiązanie zostało opracowane po długich konsultacjach z przedstawicielami świata kultury, aby dostosować wsparcie do realnych potrzeb artystów.

Gwarancje: ubezpieczenia i stabilność

Hanna Wróblewska poinformowała również o złożeniu wniosku do wykazu prac legislacyjnych rządu w sprawie ustawy o zabezpieczeniu społecznym osób wykonujących zawód artystyczny. "Chodzi o to, żeby grupa ludzi tak ważna dla naszej tożsamości, kultury, naszego państwa zyskała coś, co powinna mieć – włączenie w system ubezpieczeń społecznych" – mówiła ministra. Dodała też, że celem ustawy jest nie tylko zapewnienie artystom ubezpieczeń, ale również stworzenie mechanizmu gwarantującego ich stałość.

Czym zajmie się rada programowa?

Ważnym elementem systemu będzie powołanie rady programowo-naukowej, która będzie odpowiedzialna za monitorowanie działania nowego systemu oraz rekomendowanie ewentualnych zmian i ulepszeń. Wróblewska podkreśliła, że "dla nas bardzo ważne jest, aby system był elastyczny i reagował na zmieniające się potrzeby środowisk artystycznych". Rada będzie więc pełniła kluczową rolę w stałym badaniu sytuacji artystów oraz w proponowaniu nowych rozwiązań.

Mieszane odczucia wśród artystów

Planowane zmiany spotkały się z mieszanymi odczucia wśród artystów. Wielu z nich widzi w nich szansę na lepsze zabezpieczenie swojej przyszłości, jednak część obawia się biurokratyzacji procesu uzyskiwania statusu artysty. Krytycy zwracają uwagę na to, że system przyznawania tego statusu, oparty na decyzjach komisji, może być zbyt subiektywny i niejasny. Przykładem może być fakt, że decyzje komisji będą podlegały odwołaniu, co sugeruje możliwość wystąpienia kontrowersji związanych z oceną twórczości poszczególnych artystów.

Ilu w Polsce jest artystów?

Według danych zebranych przez MKiDN, w Polsce około 40 tysięcy osób wykonuje zawód artystyczny, jednak do tej pory tylko niewielki procent z nich miał dostęp do pełnych praw socjalnych. Wprowadzenie nowych przepisów ma na celu zmianę tej sytuacji, co ma szczególne znaczenie w kontekście starzejącego się społeczeństwa i rosnących oczekiwań związanych z zabezpieczeniem emerytalnym.